Sposoby ochrony przyrody.

Temat: Sposoby ochrony przyrody.
Uczeń potrafi:

- uzasadnić konieczność ochrony różnorodności biologicznej,

- przedstawić formy ochrony przyrody w Polsce oraz uzasadnić konieczność

ich stosowania dla zachowania gatunków i ekosystemów.

Temat zaplanowany na dwie godziny zajęć . 

1. Ochrona przyrody ma na celu zachowanie, właściwe wykorzystanie i odnawianie zasobów przyrody i jej skłądników. Wyróżnia się ochronę obszarową, gatunkową i indywidualną.
Do ochrony obszarowej należą między innymi: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe.

2.Obszary, które zostały najmniej zmienione przez człowieka i są wyjątkowo cenne, 

podlegają specjalnej ochronie. Służą temu między innymi  parki narodowe 

np. na zdjęciu Woliński Park Narodowy.

                                              źródło: https://pl.wikipedia.org/Wolinski_Park_Narod_Miedzyzdroje

3. Przyroda chroniona jest również w  parkach krajobrazowych 
np. na zdjęciu Szczeciński Park Krajobrazowy "Puszcza Bukowa"
i Jezioro Szmaragdowe. 

Może, ktoś z Was widział to miejsce?

4. Rezerwaty przyrody  to  obszary o powierzchni mniejszej niż jeden tysiąc
kilometrów kwadratowych na których ochronie podlega cała przyroda lub jej składniki 

np. Rezerwat przyrody "Ozy Kiczarowskie"  (film od 11.29 minut do końca: 

 https://www.youtube.com/watch?v=ZToWsXg-HMI ). 
Może, ktoś z Was był w Kiczarowie?

źródło: https://www.youtube.com/watch?v=ZToWsXg-HMI

 5.  Pojedyncze drzewa lub ich zespoły oraz unikatowe twory przyrody nieożywionej 

(głazy, jaskinie) obejmuje się ochroną jako pomniki przyrody np.  Topola geldryjska 

w Stargardzie w Parku 3 Maja, północny narożnik parku. 

Może, ktoś z Was był w tym Parku i przechodził koło  topoli geldryjskiej?

6. W Polsce utworzono wiele obszarów chronionych, które różnią sie między sobą między innymi wielkością zajmowanego obszaru, brakiem lub prowadzeniem działalności z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju.

7. Park narodowy to obszar o powierzchni, co najmniej 1000 hektarów, chroniony 

ze względu na szczególne walory przyrodnicze, naukowe lub kulturowe, 

obszar objęty ochroną prawną.

8. W Polsce istnieją 23 parki narodowe, przedstawione na poniższej mapie:

         

źródło: Puls życia , Wydwanistwo Nowa Era

9. Sprawdź:
a) jakimi cyframi oznaczono Woliński Park Narodowy, Drawieński Park Narodowy, 

Białowieski Park Narodowy, Pieniński Park Narodowy oraz Kampinoski Park Narodowy?

b) przyporządkuj oznaczone cyfrą położenie ww. parów na mapie Polski,

10. Obejrzyj cały film lub fragmenty filmu: 

od początku do 1.49 minut i od 2.50 do 3.25 minut. 

O jakich parkach narodowych jest pierwszy i drugi fragment filmu? 

https://www.youtube.com/watch?v=-RrURaLaGfs 

Zapisz notatkę w zeszycie przedmiotowym.

                   

źródło:https://www.youtube.com/watch?v=-RrURaLaGfs

11. Najmniejszym jest Ojcowski Park Narodowy, sprawdź, który park narodowy
jest największy?

12. Jaka jest różnica między ochroną indywidualną a ochroną gatunkową  - przeczytaj 

w podręczniku str. 162-163 i zapisz notatkę w zeszycie przedmiotowym.

13. Po zapoznaniu się z tematem z podręcznika str.158 - 168 wykonaj zadania
z zeszytu  ćwiczeń na stronach 90-93.

Racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody.

Temat: Racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody.
Uczeń potrafi:
- analizować wpływ człowieka na różnorodność biologiczną,
- uzasadnić konieczność ochrony różnorodności biologicznej.

1.Z przyrody pozyskujemy między innymi: pożywienie, wodę, paliwa kopalne, materiały budowlane itp. Wszystkie wykorzystywane przez nas elementy przyrody nazywamy zasobami przyrody. Zasoby przyrody można przedstawić w różny sposób.
               

źródło:https://epodreczniki.pl/a/problemy-wynikajace-z-eksploatacji-zasobow-odnawialnych-i-nieodnawialnych-ziemi/D14oId93a

Na temat zasobów odnawialnych i nieodnawialnych możesz dowiedzieć się więcej 
z podręcznika na str. 152.

2. W jaki sposób zasoby odnawialne się odtwarzają? Czy i kiedy zasoby przyrody są 
w stanie odtworzyć się? - dowiesz się z podręcznika str. 152.

3. Skutki niewłaściwej eksploatacji wyczerpywalnych zasobów przyrody:
            

źródło: Puls życia klasa 8 Wydawnictwo Nowa Era

Postaraj się, wykonać w zeszycie ćwiczeń zadanie 1 i 2 na str.87.

4. O tym, jak racjonalnie gospodarować zasobami przyrody, przeczytasz w podręczniku 
na str. 154-155.

5. Dlaczego należy chronić przyrodę?
      

źródło:https://epodreczniki.pl/a/dlaczego-chronimy-przyrode/DXM7i7P5O

6. O tym jak każdy z nas może chronić przyrodę, przeczytaj w podręczniku na str. 156.

7. Zrównoważony rozwój zakłada korzystanie z zasobów przyrody w sposób, 

który nie spowoduje ich wyczerpania oraz degradacji środowiska. Racjonalne 

gospodarowanie zasobami przyrody jest ważnym elementem zrównoważonego rozwoju.

8.  Już wiesz, że należy racjonalnie gospodarować zasobami przyrody.
Postaraj się sprawdzić swoje wiadomości i umiejętności odpowiadając ustnie 

na pytania 1 i 3  w podręczniku na stronie 156.

Wpływ człowieka na różnorodność biologiczną.

Temat: Wpływ człowieka na różnorodność biologiczną.
Uczeń potrafi:
- analizować wpływ człowieka na różnorodność biologiczną.

1. Z poprzednich zajęć wiesz, że:

- różnorodność biologiczna to rozmaitość form życia występujących na Ziemi,

- wyróżnia się trzy poziomy różnorodności biologicznej: różnorodność ekosystemową,
różnorodność gatunkową i różnorodność genetyczną,

- do naturalnych czynników wpływających na różnorodność biologiczną należą
klimat i sukcesja ekosystemu,

- do nagłego spadku różnorodności biologicznej może dojść wskutek wymarcia 

gatunku.                  

źródło:https://pl.wikipedia.org/wiki/Krzodziob_świerkowy

2. Do spadku różnorodności biologicznej człowiek przyczynia się w dużym stopniu przez:

a) eliminowanie organizmów,

b) zanieczyszczanie środowiska - powietrza, wody, gleby,

c) niszczenie siedlisk,

d) wprowadzanie obcych gatunków do ekosystemu.

3. Jak ważna jest bioróżnorodność? obejrzyj film pt. Co to jest "bioróżnorodność?" https://www.youtube.com/watch?v=D9M-RcKJ7Hg

źródło: https://www.youtube.com/watch?v=D9M-RcKJ7Hg

Na podstawie filmu potrafisz odpowiedzieć na pytania:
- co to jest monokultura?

- dlaczego trzeba dbać o bioróżnorodność?

4. Przyczyny eliminowania organizmów:
a) kolekcjonerstwo,

b) łowiectwo,
c) rybołówstwo,

d) kłusownictwo

więcej przeczytasz w podręczniku na str. 143.

5. W celu poszerzenia wiedzy na temat wpływu człowieka na różnorodność biologiczną 

możesz zapoznać  się  materiałem na stronach 146-148 lub obejrzeć filmy:
Bioróżnorodność część 1 https://www.youtube.com/watch?v=k9wPRfJCzPI  (4.45 minut),
Bioróżnorodność część 2 https://www.youtube.com/watch?v=AGiOgnYhZ2o (4.15 minut)

6. Negatywne skutki wprowadzenia do ekosystemów gatunków obcych można obserwować 

także w Polsce. Gatunkami obcymi w naszym kraju są między innymi:
a) Barszcz Sosnowskiego,

b) norka amerykańska,

c) karp,

d) szrotówek kasztanowcowiaczek, który został sprowadzony do Polski przypadkowo,
larwy szrotówka uszkadzają liście kasztanowców:

         

źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Szrotówek_kasztanowcowiaczek

7. Działalność człowieka doprowadziła do wyginięcia wielu gatunków zwierząt
np. tur - wymarły gatunek ssaka z rodziny wołowatych, przodek niektórych ras bydła domowego,

           

źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tur

   Postaraj się odpowiedzieć na pytania:
- czym żywił się tur?,

- co było jednym z powodów wymarcia tura?

Zadanie1.
Przeczytaj opisy gatunków roślin i zwierząt, a następnie zaklasyfikuj je do odpowiedniej kategorii:
a) gatunki obce, sprowadzone do Polski ...........................

b) gatunki rodzime, wymarłe na terenie Polski ...........................
1. Perłoródka rzeczna jest słodkowodnym małżem bardzo wrażliwym na zanieczyszczenie wody.
W Polsce gatunek ten obecnie nie występuje.
2. Jesiotr zachodni to ryba wędrowna, która żyje głównie w morzu, jedynie na tarło wędruje
w górę rzeki. Do wytępienia  jesiotrów w Polsce przyczyniły się nadmierne połowy, silne
zanieczyszczenie Bałtyku oraz budowa portów.

3. Szrotówek kasztanowcowiaczek żeruje głównie na kasztanowcu biały. Rozprzestrzenił się
po Europie przewożony na samochodach.

4. Barszcz Sosnowskiego pochodzi z rejonu Kaukazu. Został do Europy sprowadzony
jako roślina pastewna. Roślina ta wydziela sok, który powoduje poparzenia skóry.
Gatunek rozprzestrzenił się w nowym środowisku.

5.Suseł moręgowany to niewielki gryzoń. od bardzo wielu lat nie zaobserwowano
ani jednego przedstawiciela tego gatunku w Polsce.

6. Drop zwyczajny żyje na obszarach o niskiej roślinności, takich jak łąki czy pola uprawne.
Dawniej gniazdował w Polsce, ale wyginął około 1986 roku.

7. Karp żywi się roślinami wodnymi. Do Polski został sprowadzony pomiędzy XII a XIII wiekiem.
Obecnie jest jedną z najpopularniejszych ryb hodowlanych.

Zadanie do .....

Różnorodność biologiczna.

Dział: Człowiek i środowisko

Temat: Różnorodność biologiczna
Uczeń potrafi:
- przedstawić istotę różnorodności biologicznej.

1. Różnorodność form życia występujących na Ziemi to różnorodność biologiczna.
Dotyczy ona wszystkich organizmów i wzajemnych relacji między nimi.

2. Wyróżnia się trzy poziomy różnorodności biologicznej: 

           

 źródło na podstawie: Puls życia kl. 8 Wydawnictwo Nowa Era

Zadanie 1.
Określ, którego z poziomów różnorodności biologicznej dotyczą poniższe zdania.
Zanim udzielisz odpowiedzi, zapoznaj się z informacjami w podręczniku.  

3. Różnorodność biologiczna w Polsce. Na różnorodność biologiczną w Polsce
wpływają między innymi warunki klimatyczne oraz zróżnicowana rzeźba terenu.
Poznaj między innymi, co kwitnie w Bieszczadach na zimę, ostatni pierwotny las
w Europie, polską pustynię w filmie pt. „Bioróżnorodność” https://www.youtube.com/watch?v=gmXkUTtqX1k  (od początku do 6.46 minut)

  źródło: „Bioróżnorodność” https://www.youtube.com/watch?v=gmXkUTtqX1k

Podaj przyczynę niskiej różnorodności genetycznej współcześnie żyjącej populacji
żubrów nizinnych – odpowiedź zapisz w zeszycie przedmiotowym. Uczniowie,
którzy posiadają zeszyty ćwiczeń w domu  – wykonują zadanie 4 str. 81.

4. Naturalne czynniki kształtujące różnorodność biologiczną:
a) klimat,
b) sukcesja.

5. Czynniki klimatyczne mające wpływ na różnorodność biologiczną:
a) nasłonecznienie,
b) temperatura,
c) opady atmosferyczne.

6. Jak klimat wpływa na różnorodność biologiczną? – przeczytaj w podręczniku
str. 140.

                                    

                                                       źródło: https://flipbook.nowaera.pl/dokumenty/Flipbook/Puls-Zycia_[kl_8][pr_2018]/index.html#p=44 

7. Każdy ekosystem nieustannie podlega zmianom w czasie, czyli sukcesji.
Co to jest sukcesja?  - warto, wrócić do definicji sukcesji, sukcesji  pierwotnej
i sukcesji wtórnej – podręcznik strony 118-119 by następnie prześledzić
wpływ sukcesji na różnorodność biologiczną na przykładzie zarastania 
nadmorskich wydm str. 141. 

                           

                        źródło: https://flipbook.nowaera.pl/dokumenty/Flipbook/Puls-Zycia_[kl_8][pr_2018]/index.html#p=44

Zastanów się, w jaki sposób sukcesja wpływa na różnorodność gatunkową.

8. Do nagłego spadku różnorodności biologicznej może dojść wskutek wymarcia gatunku.
Zadanie 2.
Napisz, jak nagłe zjawiska mogą doprowadzić do wymarcia gatunku – odpowiedź zapisz 

w zeszycie przedmiotowym.

Zadanie 3.
Ilustracja przedstawia piętra roślinności górskiej. 

                   

                                                    źródło: https://epodreczniki.pl/a/pietra-roslinne-w-gorach/DMe7MOZzw

Podaj czynnik, który kształtuje różnorodność ekosystemów górskich – odpowiedź 

zapisz w zeszycie przedmiotowym. Uczniowie, którzy posiadają zeszyty ćwiczeń 

w domu  – wykonują zadanie 3 str. 81.

9. Zadania do ...........

Ekologia – podsumowanie wiadomości.

Temat: Ekologia – podsumowanie wiadomości.
Uczeń potrafi:
- wskazać żywe i nieożywione elementy ekosystemu oraz wykazać, że są

one powiązane różnorodnymi zależnościami,
- opisać cechy populacji,

- wskazać na interakcje antagonistyczne i nieantagonistyczne,

- przedstawić strukturę troficzną ekosystemu,

- konstruować proste  łańcuchy pokarmowe,

- analizować zakresy tolerancji organizmu na wybrane czynniki środowiska,

- przedstawić porosty jako organizmy wskaźnikowe.

1. Populacja - grupa osobników jednego gatunku żyjąca na określinym terenie
w określonym czasie. Każda populacja ma określone charakterystyczne cechy.

Zadanie 1.

Przerysuj i uzupełnij tabelę opisując wskazane cechy populacji:

           

2. Grzybiarze wiedzą, pod którymi drzewami szukać ulubionych gatunków grzybów.

Zadanie 2. 
Na rysunku przedstawiono zjawisko mikoryzy

                    

         źródło: na podstawie: Zbiór zadań z biologii E.Mazurek Wydawnictwo Podkowa Bis

 Korzystając z podręcznika i zeszytu ćwiczeń, uzasadnij, ze mikoryza to rodzaj symbiozy (mutualizmu) grzyba z korzeniami drzew.

3. Interakcje – oddziaływania międzyosobnikami  należącymi do różnych gatunków 

lub między różnymi populacjami, wspólnie żyjącymi w określonym  środowisku.

Zadanie 3. 

Nazwij interakcję charakterystyczną dla zjawiska występowania jemioły na drzewach.

źródło: na podstawie: Zbiór zadań z biologii E.Mazurek Wydawnictwo Podkowa Bis

4. Zależności pokarmowe występujące między organizmami zamieszkującymi ekosystemy 

można przedstawić za pomocą łańcucha pokarmowego.

Zadanie 4.

Wykorzystując poniższą ilustrację przedstawiającą ekosystem wodny i lądowy, poprawnie
ułóż jak najdłuższy łańcuch pokarmowy dla:

a) ekosystemu jeziora jako ekosystemu wodnego,

b) ekosystemu lasu jako ekosystemu lądowego.
W każdym łańcuchu zaznacz: producentów i konsumentów kolejnych rzędów

                                           źródło: Zbiór zadań z biologii E.Mazurek Wydawnictwo Podkowa Bis

5. W ekosystemie pierwiastki krążą między materią nieożywioną środowiska a materią 

znajdującą się w ciałach organizmów. Proces ten nazywamy krążeniem materii.
Zadanie 5.
Schemat obrazuje krążenie materii w przyrodzie.

źródło: na podstawie zeszytu ćwiczeń klasa 8 Wydawnictwo Nowa Era

Podaj nazwy rodzajów materii oznaczonych na schemacie jako X i Y. Wyjaśnij,

jaka jest rola producentów i destruentów w przemianach tych rodzajów materii.

6. Każdy ekosystem składa się z wzajemnie wpływających na siebie elementów
ożywionych i nieożywionych.

Zadanie 6.
 Zdefiniuj następujące terminy biologiczne:

a) biocenoza ...............

b) biotop .................

  
7. Ekosystem stanowi zbiór elementów ożywionych i nieożywionych, które wzajemnie 

na siebie wpływają.   

Zadanie 7.   

Podziel i wpisz do tabeli spośród wymienionych elementów ekosystemu składniki 

biotopu i biocenozy:  muchomor sromotnikowy, euglena zielona, strumień, skały, 

morszczyn pęcherzykowaty, bakterie glebowe, sole mineralne, powietrze, 

maślak zwyczajny, kopciuszek zwyczajny, koniczyna biała.

   

 8. Zakres tolerancji ekologicznej to ....,  jeśli nie pamiętasz, sprawdź, podręcznik str. 82-83

i uzupełnij kolejne zadanie.
Zadanie 8.

źródło: Puls życia klasa 8. Wydawnictwo Nowa Era

9. Przypomnij sobie, czego  potrzebuje roślina ze środowiska by przeprowadzić proces 

fotosyntezy w celu budowania swojego organizmu i podtrzymania funkcji życiowych.
Zadanie 9.
Odszukaj w zeszycie przedmiotowym i  napisz reakcję fotosyntezy.